سخن سردبیر

امروزه کارآفرینان و بخصوص کارآفرینانی که کارشان مبتنی بر نوآوری فناورانه است، نیروی اصلی توسعه اقتصادی یک کشور شناخته می­شوند و  شرکت های استارت آپی که به   بلوغ سازمانی می رسند مهمترین موتورهای نوآوری فناورانه محسوب می شوند. اما چه عواملی بر تعامل کسب و کار این استارت­اپ­ ها با محیط آن­ها تاثیر می گذارند؟ کدام مدل نوآوری بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد؟ انتقال فناوری و اکتساب فناوری، چه تاثیری بر افزایش قدرت رقابت پذیری این شرکتها دارد؟ چه موانع و پیشران هایی این فرایندها را  می کنند و یا به جلو می برند؟

 در این شماره، شش مقاله منتشر شده اند که هریک به نوبه خود این مباحث را به بحث می­گذارند و  بر ذخیره دانشی خوانندگان مشتاق رشته مدیریت فناوری می­افزایند.

مقاله اول به شناسایی عوامل موثر بر تغییرات مدل کسب و کار یک استارت آپ پلتفرمی (دیجیتال) و تکمیل شدن آن با بلوغ سازمانی که آنها را قادر به ارائه محصولات با ارزش می کند می پردازد. کسب و کارهایی که در چهار بُعد شناسایی مشتریان، تعیین ارزش قابل ارائه به مشتری، زنجیره موثر بر تحقق ارزش ها و ساز و کار سود و کسب انتفاع طراحی شود احتمال موفقیت پایدار کسب و کار در آنها افزایش می یابد.

یکی از ویژگی های اقتصاد دانش بنیان در عصر حاضر باتوجه به تعدد فناوری های مورد نیاز هر کسب و کار حرکت کسب و کارها به سمت نوآوری باز است. در این شرکت ها مدیریت دانش باید متناسب با نوآوری باز طراحی شود. در مقاله دوم به ارائه چارچوب مدیریت دانش در شرکت با استفاده از نوآوری باز با روش فرا ترکیب پرداخته می شود. (1) ایجاد زیرساخت فناورانه و مدیریت دانش، (2) کشف پایه دانشی مشترک و بهره برداری از سیستم دو سو توانی یادگیرنده . (3) حمایت از مالکیت معنوی و حراست از دانش مشتری، (4) بهبود مستمر عملکرد سازمانی مدیریت دانش، عوامل مهم در مدیریت دانش متناسب با نوآوری باز هستند.

شرکت ­های بزرگ به طور دائم در تلاش برای دستیابی به فناوری جدید هستند تا نسبت به رقبای خود برتری یابند. بر این اساس تدوین شاخص ­های سنجش موفقیت انتقال فناوری چارچوبی برای سنجش موفقیت انتقال فناوری فراهم می­ کند. مقاله سوم به دنبال ارائه مدلی برای اندازه ­گیری میزان موفقیت انتقال فناوری در صنایع پتروشیمی کشور است. مدل سنجش موفقیت انتقال فناوری در چهار بند: (1) کسب توانمندی دانشی و فناورانه، (2) دستاوردهای اقتصادی و تاثیر بر بازار، (3) افزایش توان فنی، عملیاتی و پژوهشی، (4) تحقق اهداف راهبردی تبین و ارائه شده است.

شناسایی و رفع چالش­ های پیش روی بنگاه هایی که سعی در اکتساب فناوری دارند، نقش به سزایی در آینده آنها ایفا می نماید. این موضوع در حوزه صنایع دفاعی به دلیل محدودیت ­ها و پیچیدگی­ های فناورانه ضرورت بیشتری دارد. در مقاله چهارم ضمن استخراج چالش­های اکتساب فناوری های پیشرفته دفاعی، میزان اثرگذاری و اثرپذیری و هم چنین میزان مشارکت در عملکرد سیستمی رتبه بندی شده ­اند لذا براساس یافته ها (1) ریسک ناشی روابط همکاری با سایر نهادها (2) مشکلات قانونی و حقوقی داخلی، (3) افزایش توان فنی، عملیاتی و پژوهشی، (4) تحقق اهداف راهبردی تببین و ارائه شده است.

یکی از موانع استقرار فناوری پیشرفته مولفه های فرهنگی حاکم بر جامعه است.  مقاله پنجم به تاثیر مولفه های فرهنگی در پذیرش فناوری های پیشرفته در صنعت ساختمان می پردازد. تجزیه و تحلیل داده­ ها برمبنای مولفه های فرهنگی ملی هافسند در ایران که فاصله قدرت زیاد، پرهیز از عدم قطعیت بالا، دید کوتاه مدت و فردگرا است، پذیرش فناوری پیشرفته با تاخیر مواجه می شود. سیاست­های تشویقی مدیران، ورود شخصیت های ریسک پذیر در سطح بالا، مکانیزه کردن ساختارهای شرکت، ایجاد محیط مشارکتی و توسعه فرهنگ پذیرش از طریق آموزش و یادگیری می تواند موانع فرهنگی را تعدیل کند.

در کنار مباحث فوق، فرصت های کارآفرینی نیز موضوع جذابی است. در عصر اقتصاد دیجیتال میزان استفاده از وسایل الکتریکی افزایش یافته است. به طوری که ضایعات الکترونیکی سریع ترین رشد را در میان زباله­ها در جهان دارد. این ضایعات دارای اثر مخرب زیست محیطی می­باشند. در مقاله ششم با روش پویا شناسی ساختار حاکم بر ایجاد ضایعات الکترونیکی و بازیافت آن و پیش بینی ضایعات و ظرفیت مورد نیاز آن پرداخته شده است. نتایج نشان می دهد که میزان ضایعات دارای رشد کاهنده بوده ولی درآمد بازیافت رو به افزایش است.