ترسیم و رتبه بندی سناریوهای آینده صنعت برق ایران با بهره‌گیری از نقشه شناختی فازی و تحلیل سناریو

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه صنعت و فناوری، دانشکده مدیریت و حسابداری پردیس فارابی دانشگاه تهران

2 کارشناس ارشد مدیریت صنعتی، پردیس فارابی دانشگاه تهران

چکیده

ازآنجاکه شناسایی مناسب‌ترین فناوری آینده صنعت برق حداقل در سطح ملی تا حدود زیادی مغفول مانده است. این پژوهش با بهره‌گیری از فنون چند رشته‌ای آینده‌پژوهی با بهره‌گیری از نقشه شناختی فازی و تحلیل سناریو به ترسیم و رتبه‌بندی سناریوهای آینده صنعت برق ایران پرداخته است. در این پژوهش داده‌های ذهنی خبرگان به‌عنوان اصلی‌ترین ابزار در پیش‌بینی آینده فناوری‌های جدید، به‌وسیله نقشه شناختی فازی و از طریق انجام مصاحبه عمیق استخراج شده‌است. ترسیم نقشه شناختی فازی صنعت برق ایران در حکم ورودی فرآیند آینده‌پژوهی است. تحلیل نقشه شناختی فازی صنعت برق ایران که فرآیند اصلی آینده‌پژوهی این پژوهش را در برمی‌گیرد، شامل سه‌گام سناریو نگاری، شبیه‌سازی سناریوها بر پایه نقشه شناختی فازی و رتبه‌بندی سناریوها می‌باشد. در گام نخست چهار سناریو فناوری محور برای آینده صنعت برق که برآمده از اولویت‌های سرمایه‌گذاری در این صنعت است، شناسایی می‌شود، گام بعد با قرارگیری این سناریوها در نقشه شناختی فازی صنعت برق ایران، شبیه‌سازی این سناریوها بر پایه نقشه شناختی فازی انجام شود. در گام آخر نیز رتبه‌بندی سناریوهای حاصل از نتایج شبیه‌سازی سناریوها با استفاده از تکنیک TOPSIS انجام می‌شود. به‌این‌ترتیب سناریو توسعه تولید برق از انرژی‌های نو و تجدید پذیر اولویت نخست، سناریو توسعه شبکه هوشمند برق اولویت دوم، سناریو ادامه روال گذشته تولید برق مبتنی بر نیروگاه‌های فسیلی اولویت سوم و سناریو توسعه استفاده از انرژی هسته‌ای در تولید برق اولویت چهارم را در جهت دستیابی به مطلوب-ترین آینده در صنعت برق از دید این پژوهش کسب نموده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Drawing and rating scenarios of the future of Iran's power industry utilizes the fuzzy cognitive map and Scenario analysis

نویسندگان [English]

  • Ahmadreza Ghasemi 1
  • Mohammadreza Ghobadian 2
1
2
چکیده [English]

Since the identification of the most appropriate future technology for the power industry at least at the national level, by using multi-disciplinary techniques of futurism, the present research drawing and rating scenarios of the future of Iran's power industry utilizes the fuzzy cognitive map (FCM) and Scenario analysis. FCM process conducted by in-depth interviews with experts in the power industry continues until achieving theoretical saturation. FCM of the power industry that is the same as gathering information and input phase of the future studies process is achieved. FCM has three step of scenario writing, simulation scenarios based on FCM and ranking the scenarios. In the first step, four technology-based scenarios for the future of power industry, which are the result of investment priorities in the industry, are determined so that in the next step by placing these scenarios in the FCM of Iran power industry, simulation of these scenarios based on the FCM is carried out. In the final step, the ranking of the scenarios resulted from the results of simulation of scenarios is performed using TOPSIS technique. Accordingly, the scenario of electricity generation development from new and renewable energy is the first priority. Smart power grid development scenario has the second priority, continuing past routines scenario power generation based on fossil plant has the third priority, and the scenario of the development of nuclear energy in power generation has the fourth priority in order to achieve the desirable future of the power industry from the perspective of this study.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Technology Foresight
  • Fuzzy cognitive map
  • Scenario
  • Smart grid