پیش‌نویس آیین‌نامه اخلاق انتشاراتی مجلات علمی 
سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران

 

این آیین‌نامه، برخی حدود اخلاقی و مسئولیت‌های مربوط به انجام فعالیت‌های علمی پژوهشی و چاپ آن در مجلات سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران که از این پس مجله گفته می‌شود را تعیین می‌کند تا از بروز تخلفات پژوهشی آگاهانه یا ناآگاهانه در مجلات پیشگیری نماید.  

این آیین‌نامه بر گرفته از "منشور و موازین اخلاق پژوهش" مصوب معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری ایران، موازین انتشاراتی پذیرفته شده مؤسسات معتبر بین‌المللی همچون موسسه COPE و تجربیات موجود در این سازمان و برخی از دانشگاه‌ها و سازمان‌های علمی پژوهشی دیگر است. لیست منابع استفاده شده جهت تنظیم این آیین‌نامه در  پایان آورده شده‌است.

 

منشور اخلاقی پژوهش و نشر

فصلنامه مدیریت توسعه فناوری با احترام به قوانین اخلاق در نشریات، تابع قوانین کمیتۀ اخلاق در انتشار (COPE) است. اعضای هیئت تحریریه، سردبیر، نویسندگان، داوران، ویراستاران و خوانندگان هنگام همکاری با این نشریه باید این اصول اخلاقی را رعایت کنند. مشروح اصول کمیته اخلاق انتشار در آدرس http://publicationethics.org در دسترس است.

 

 

 

مسئولیت های ناشر

• ناشر همواره متعهد می‌شود که تصمیمات سردبیر و هیأت تحریریه در مورد تمامی مقالات نهایی است و این تصمیمات فقط بر اساس قضاوت حرفه‌ای اتخاذ می‌شود و تحت تأثیر هیچ گونه منافع تجاری قرار نخواهد گرفت.
• ناشر همواره متعهد می‌شود که پایبندی به اصول اخلاقی از سوی سردبیر، ویراستاران، اعضای هیأت تحریریه، داوران، نویسندگان و خوانندگان نشریه را زیر نظر داشته و کنترل نماید.
• ناشر همواره متعهد می‌شود که اصلاحات، اصول شفافیت، و بازپس‌گیری یا حذف مقالات منتشر شده را در صورت نیاز منتشر و اعلام نماید.

 

مسئولیت های سردبیر و تیم هیأت تحریریه

• تیم دبیران (هیأت تحریریه)، دارای اختیارات کامل برای رد/پذیرش مقالات است.
• تیم دبیران (هیأت تحریریه)، تصمیم نهایی در مورد پذیرش یا عدم پذیرش مقالات را بر اساس نظرات داوران و اعضای هیأت تحریریه می‌گیرد.
• سردبیر همواره محرمانه بودن مقالات ارسالی و تحت بررسی را تا زمان انتشار آنها حفظ می‌کند.
• تیم دبیران (هیأت تحریریه)، به محرمانگی و ناشناس ماندن اطلاعات داوران پایبند است.
• سردبیر  تلاش می‌کند از هرگونه تضاد منافع جلوگیری و در صورت وجود تعارض منافع آن را افشا نماید.
• سردبیر همواره مسائل مربوط به سرقت ادبی و داده‌های جعلی را بررسی و در صورت نیاز به انتشار اصلاحات، شفاف‌سازی، بازپس‌گیری و عذرخواهی، اقدام می‌نماید.
• با توجه به سیاست بررسی مجله (Double blind peer review)، ناشناس بودن داوران و نویسندگان  حفظ می‌شود.
• تیم دبیران (هیأت تحریریه)، به هیچ وجه اطلاعات و محتوای مقالات را برای کسی به غیر از نویسنده اصلی، داوران و در صورت لزوم سایر ویراستاران تحریریه فاش نمی‌کند.

 

مسئولیت‌های داوران

• محرمانه بودن اطلاعات مقاله باید در تمامی زمینه‌ها رعایت شود و فرآیند بررسی مقاله به صورت ناشناس انجام شود.
• لازم است داوران مقالات را در زمان مناسب قضاوت کنند و سردبیر را در تصمیم‌گیری در مورد پذیرش یا عدم پذیرش مقاله یاری نمایند.
• پیشنهادات داوران در خصوص مقالات منتشر شده به صورت فرم داوری و در قسمت نظرات برای نویسنده و ویراستار ارائه شود.
• لازم است داوران از قضاوت مقالات دارای تضاد منافع خودداری و هرگونه تضاد منافع را در اسرع وقت گزارش کنند.
• قضاوت داوران در مورد کیفیت و محتوای مقالات باید بر اساس نظرات تخصصی و عینی باشد.

 

مسئولیت‌های نویسندگان

• رعایت اصول اولیه نگارش و تحقیق در مقاله نویسی ضروری است. لازم است مقالات دقیقاً بر اساس قالب مجله نوشته و تنظیم شوند.
• قبل از ارسال مقاله، تمامی نویسندگان باید راهنمای نویسندگان در این مجله را مطالعه کنند.
• نویسنده مسئول باید رضایت و آگاهی سایر نویسندگان مقاله در این نشریه را از طریق فرم تعهد نویسندگان تأیید و ارسال کند.
• کلیه نویسندگانی که نام آنها در مقاله و در برگه تعهدنامه ذکر شده است لازم است در نگارش و تدوین مقاله مشارکت قابل قبول داشته باشند.
• قدردانی و وابستگی سازمانی نویسندگان در مقاله ذکر و هرگونه تضاد منافع بین نویسندگان یا سازمان ها ذکر شود(فرم تعارض منافع).
• نویسندگان باید به وضوح تامین کننده مالی تحقیق (در صورت وجود) را گزارش کنند.
• نویسندگان موظفند در صورت مشاهده اشتباه یا نادرستی در مقاله منتشر شده خود، در اسرع وقت به سردبیر اطلاع دهند تا مقاله را تصحیح یا باطل کند.
• همه نویسندگان باید توجه داشته باشند که مقالات ارسال شده به این مجله برای جلوگیری از سوء رفتار علمی توسط نرم‌افزار مشابهت یاب  همانندجو  (ایرانداک) بررسی می‌شوند.
• نویسندگان موظفند تمام منابع و رفرنس‌هایی را که به طور مستقیم و غیرمستقیم استفاده کرده‌اند به درستی و سبک مناسب در متن و لیست منابع ذکر نموده و به آنها استناد نمایند.

 

تغییر در مشخصات نویسندگان

• فهرست و ترتیب نویسندگان پیش از ارسال مقاله باید توسط همه نویسندگان تأیید شود. هر گونه افزودن، حذف یا بازنویسی در فهرست نویسندگان باید با ذکر دلایل توسط نویسنده مسئول توضیح داده شود و توسط سایر نویسندگان تأیید شده و پیش از ارسال مقاله برای داوری و فقط با تأیید سردبیر نشریه انجام شود.

 

 

معیارهای نویسندگی و مسئولیت نویسندگان

 نویسندگان مقاله برای احراز شرایط نویسندگی لازم است شرایط زیر را داشته باشند:

• طرح پژوهش، گردآوری یا تحلیل و تفسیر داده‌ها توسط نویسنده انجام شده باشد.
• نگارش مقاله یا بازنگری اساسی و کلی توسط نویسنده انجام شده باشد.
• تایید نهایی برای انتشار مقاله توسط نویسنده صورت گیرد. هر مشارکت‌کننده (هر یک از نویسندگان مقاله) باید سهم و مشارکت قابل قبولی در طرح و نگارش مقاله داشته باشد تا بتواند مسئولیت عمومی بخش‌هایی از محتوا را بپذیرد.

مسئولیت نویسندگان

• در زمان ارسال مقاله، در طول فرآیند بررسی و آماده‌سازی برای انتشار، نویسنده مسئول مقاله، مسئول ارتباط با مجله و دست اندرکاران مجله است. لازم است جهت اطمینان از انجام کلیه الزامات اداری مجله، مانند رعایت شرایط و ضوابط مقاله، انجام بازنگری مورد نظر داوران و ویراستاران، مستندات ثبت داده ها، ارائه فرم‌های ضروری مانند تعهدنامه و تعارض منافع، با کادر اجرایی نشریه در ارتباط باشد. همچنین در طول فرآیند داوری، نویسنده مربوطه باید سریعاً به سؤالات سردبیر و مدیر اجرایی پاسخ  و پس از انتشار نیز در صورت لزوم با مجله همکاری کند.
• پس از پذیرش مقاله و در مرحله انتشار، اضافه کردن نام نویسنده جدید و یا تغییر در مسئولیت نویسندگان مجاز نیست. ضمناً، اگر نویسنده‌ای بخواهد از فهرست نویسندگان حذف شود، باید نامه‌ای را با امضای نویسنده و سایر نویسندگان ارسال کند که نشان‌دهنده تمایل آنها برای حذف از فهرست نویسندگان باشد. هر گونه تغییر در ترتیب نویسندگان مستلزم امضای نامه ای توسط همه نویسندگان است که نشان دهنده موافقت آنها باشد.

 

ملاحظات اخلاقی در مطالعات مربوط به انسان و حیوانات

تمام مقالاتی که نتایج تحقیقات تجربی مربوط به افراد انسانی را گزارش می‌کنند، باید حاوی بیانیه‌ای باشد که تأیید کند رضایت آگاهانه از هر مورد مطالعاتی یا از قیم او گرفته شده است. تمام مطالعات حیوانی یا انسانی باید پس از تأیید پروتکل آزمایشی توسط کمیته اخلاق محلی، مورد استفاده قرار گیرد.

 

سوء رفتارهای پژوهشی احتمالی

• جعل داده و داده‌سازی

جعل  داده به این معناست که محقق واقعاً مطالعه را انجام نداده، بلکه داده‌ها یا نتایج و اطلاعات ساختگی را ثبت یا گزارش کرده است. داده‌سازی به این معنی است که محقق آزمایش را انجام داده، اما داده ها یا نتایج و یافته های تحقیق را دستکاری کرده، تغییر داده و یا حذف کرده است.

 

• انتشار تکراری

انتشار تکراری زمانی اتفاق می‌افتد که دو یا چند مقاله، بدون ارجاع کامل متقاطع، اساساً فرضیه‌ها، داده‌ها، نکات بحث و نتیجه‌گیری یکسانی را به اشتراک بگذارند.

 

• تقلب و دستکاری در استناد

استنادهای بیش از حد در یک دست‌نوشته ارسال شده که به محتوای علمی مقاله کمک نمی‌کند و صرفاً برای افزایش استناد به کار یک نویسنده یا مقالات منتشر شده در یک مجله خاص گنجانده شده است، تقلب و دستکاری در استناد نامیده می‌شود. این نوعی سوءرفتار علمی است، زیرا اهمیت کار و مقاله­ای که در آن ظاهر می‌شود به اشتباه نشان می‌دهد.

 

• ارسال همزمان

ارسال همزمان زمانی اتفاق می‌افتد که یک نسخه خطی (یا بخش‌های قابل توجهی از یک دست‌نوشته) به مجله‌ای ارسال می‌شود که قبلاً توسط مجله دیگری در حال بررسی است.

 

• انتشار اضافی

انتشارات زائد شامل تقسیم نامناسب نتایج مطالعه به چندین مقاله است که اغلب در نتیجه تمایل به تکمیل رزومه تحصیلی است.

 

• مشارکت یا انتساب نامناسب نویسنده

همه نویسندگان فهرست شده باید سهم علمی قابل توجهی در تحقیق موجود در نسخه خطی داشته باشند و همه ادعای مشارکت  را تأیید کرده باشند. فراموش نکنید که همه کسانی که سهم علمی قابل توجهی داشته اند، از جمله دانشجویان و تکنسین‌های آزمایشگاهی را فهرست کنید.

 

• سرقت ادبی

سرقت ادبی عبارت است از استفاده عمدی از ایده های دیگران یا سایر مطالب اصلی به گونه ای که تصور انجام کار توسط نویسنده را ایجاد کند. کپی کردن حتی یک جمله از نسخه خطی شخص دیگری یا حتی یکی از نویسندگان که قبلاً منتشر شده است، بدون استناد مناسب به وسیله «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» عنوان سرقت علمی تلقی می‌شود. بنابراین، سرقت ادبی نقض جدی اخلاق انتشار است و تمام مقالات تحت بررسی یا منتشر شده با استفاده از نرم افزار پیشگیری از سرقت ادبی بررسی می شوند.

اگر سرقت ادبی در حین داوری تشخیص داده شود، مقاله رد می شود. در صورت شناسایی سرقت ادبی پس از انتشار، «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» این حق را برای خود محفوظ می­دارد که، مقاله را اصلاح یا حذف کند. «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» ، این حق را برای خود محفوظ می دارد که در مورد سرقت ادبی که قبل یا بعد از انتشار آشکار شده است، مؤسسات مرتبط با نویسندگان را مطلع کند.

 

اصول شفافیت

• طراحی مطالعه و تایید اخلاقی

تحقیقات خوب باید دارای نظم منطقی و طرح پژوهشی مناسب بوده و معیارهای اخلاقی پژوهش را رعایت کرده باشد. انجام تحقیقات با استانداردهای پایین‌تر ممکن است به منزله سوء رفتار پژوهشی باشد. نویسندگان مقاله، مسئول کل محتوای علمی و همچنین صحت اطلاعات کتاب‌شناختی هستند.

 

•   تجزیه و تحلیل داده ها

داده‌ها باید به طور مناسب تجزیه و تحلیل شوند، تجزیه و تحلیل نامناسب لزوماً به معنای سوء رفتار نیست، اما جعل و دستکاری داده‌ها به منزله رفتار نادرست است.

 

•  تضاد منافع

تضاد منافع از جمله مواردی است که ممکن است کاملاً آشکار نباشد و ممکن است بر قضاوت نویسنده، داوران و ویراستاران تأثیر بگذارد. آنها به عنوان مواردی توصیف شده‌اند که وقتی بعداً آشکار شوند، خواننده را دچار گمراهی یا فریب خوردن می‌کند. تضاد منافع ممکن است شخصی، تجاری، سیاسی، دانشگاهی یا مالی باشند. منافع «مالی» ممکن است شامل اشتغال، تأمین مالی تحقیقات، پرداخت برای سخنرانی یا سفر، مشاوره و پشتیبانی شرکت برای کارکنان باشد.

 

•  فرآیند داوری تخصصی

این مجله از داوری دو سو ناشناس استفاده می‌کند، به این معنی که در طول فرآیند بررسی، هم هویت داور از نویسنده و هم هویت نویسنده از نظر داوران پنهان می‌شود و بالعکس. برای تسهیل این امر، نویسندگان باید اطمینان حاصل کنند که متون ارسالی آنها به گونه‌ای تهیه شده است که هویت آنها را مشخص نکند. نویسندگان این حق را دارند که به دلیل تضاد منافع احتمالی، در صورتی که نخواهند مقاله آنها توسط یک داور خاص بازبینی شود، با سردبیر ارتباط و در زمان ارسال این موضوع را در سامانه مجله اطلاع دهند. در فرآیند داوری، هیچ مقاله‌ای بدون دریافت نظرات منفی حداقل از دو داور رد نمی‌شود.

 

• سیاست آرشیوی
• نویسندگان «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» می‌توانند نسخه‌هایی از مقاله خود را در صفحات وب خود، صفحات وب شرکت‌ها و دیتابیس‌های علمی مختلف بایگانی کنند.
• «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» تحت مجوز دسترسی آزاد منتشر می‌شود که بر این اساس مقالات را می‌توان بلافاصله طبق شرایط  خاص، در دسترس عموم قرار داد. اگر نویسنده‌ای مقاله‌ای را تحت مجوز دسترسی آزاد منتشر کرده باشد،  این نشریه نویسنده را تشویق می‌کند تا نسخه نهایی مقاله را به اشتراک بگذارد.
• نویسندگان همچنین می‌توانند از اطلاعات چکیده و استناد (مانند عنوان، نام نویسنده، تاریخ انتشار) مقاله خود در هر مکان و زمانی از جمله رسانه‌های اجتماعی مانند لینکداین، رسرچ‌گیت، فیس‌بوک، وبلاگ‌ها و توییتر مجدداً استفاده کنند، مشروط بر اینکه، پیوندی به مقاله در مجله، اضافه شود. ترجیحاً پیوند باید شامل شناسه دیجیتال شی (DOI) باشد که در اطلاعات استناد در مورد مقاله به صورت آنلاین یافت می‌شود.
• محتویات «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» به طور رسمی  در آرشیو درازمدت  سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (NLAI) آرشیو شده است.

 

• برنامه زمانبندی انتشار

«فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» به صورت چهار شماره در سال منتشر می‌شود. تمامی مقالات منتشر شده از ابتدا تا کنون در وب سایت اختصاصی(https://jtdm.irost.ir/)  در دسترس است.

 

• حریم خصوصی و محرمانه بودن
• تمامی مقالات  با نهایت دقت و رعایت محرمانه بودن اطلاعات نویسندگان بررسی می‌شوند.
• نویسندگان هنگامی که مقالات را برای بازبینی ارسال می‌کنند، نتایج کار علمی و تلاش خلاقانه خود را به سردبیران می‌سپارند و ممکن است شهرت و حرفه آنها در خطر باشد. افشای جزئیات محرمانه در طول بررسی مقاله نویسنده ممکن است نقض حقوق آنها باشد.
• داوران نیز حقوق محرمانگی دارند که سردبیر باید به آن احترام بگذارد. اگر ظن عدم صداقت یا تقلب در مقاله وجود داشته باشد، ممکن است محرمانگی نقض شود.
• علاوه بر نویسندگان و داوران، سردبیران از افشای اطلاعات مربوط به مقالات از جمله دریافت، محتوا، وضعیت در فرآیند بررسی، انتقاد داور، یا وضعیت نهایی چاپ مقاله منع می‌شوند.
• ویراستاران باید به داوران توضیح دهند که مقالاتی که برای بررسی ارسال می شوند، در مالکیت و جزو دارایی خصوصی نویسندگان هستند.
• در نتیجه، داوران و کارکنان تحریریه باید با خودداری از  انتشار عمومی یا تصاحب آثار نویسندگان قبل از انتشار مقاله، به حقوق نویسندگان احترام بگذارند.
• داوران نباید اجازه داشته باشند از مقاله برای  خود کپی تهیه و آن را با دیگران به اشتراک بگذارند، مگر در صورتی که سردبیر به آنها اجازه دهد.
• پس از ارسال نظرات، داوران باید نسخه های دریافتی از سردبیر را  به مجله برگردانند یا از بین ببرند. سردبیران نباید نسخه هایی از مقاله رد شده را نگه دارند.
• همچنین نظرات بازبینی بدون اجازه داور، نویسنده و ویراستار،  نباید به‌صورت عمومی منتشر شود.

 

• صاحب امتیاز و ناشر
• ﺳﺎزﻣﺎن ﭘﮋوهش‌های ﻋﻠﻤﯽ و ﺻﻨﻌﺘﯽ اﯾﺮان 

 

• هیأت تحریریه و مدیره

• «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» دارای هیئت تحریریه بسیار قوی است که اعضای آن از اساتید و پژوهشگران شناخته شده در زمینه‌های موضوعی در حوزه مجله موجود است. نام کامل و وابستگی ویراستاران و دبیران نشریه و  اطلاعات حرفه ای و اطلاعات تماس هیأت تحریریه مجله در وب سایت نشریه (https://jtdm.irost.ir/journal/editorial.board) ارائه شده است.

 

• حق چاپ و مجوز

بر اساس این اصل که در دسترس قرار دادن یافته های پژوهشی به صورت رایگان، از تبادل دانش جهانی برای عموم پشتیبانی می‌کند، این مجله دسترسی آزاد و فوری به محتوای خود را فراهم می کند. همه مقالات این مجله تحت مجوز بین‌المللی ­Creative Commons Attribution License 4.0 International (CC-BY  4.0)    منتشر می‌شوند که استفاده، اشتراک‌گذاری، اقتباس، توزیع، و تکثیر در هر رسانه یا قالبی را تا زمانی که نویسنده (نویسندگان) اصلی و منبع به درستی ذکر شده باشند، مجاز می‌سازد. تحت مجوز دسترسی آزاد، نویسندگان حق چاپ را برای محتوای مقالات خود حفظ می‌کنند، اما به دیگران اجازه می‌دهند تا محتوا را دانلود، استفاده مجدد، چاپ مجدد، تغییر، توزیع و/یا کپی کنند (تا زمانی که نویسندگان اصلی و منبع به درستی ذکر شده باشند و به اصل منبع به درستی استناد شده باشد).

بر اساس این مجوز نویسندگان حقوق زیر را خواهند داشت:

 

• مقاله خود را مطابق با بخش «حقوق استفاده شخصی» به اشتراک بگذارند؛ تا زمانی که حاوی پیوند به DOI   نسخه رکورد شده در این مجله باشد.
• حفظ حقوق مالکیت معنوی از جمله داده‌های تحقیقاتی
• اعتبار و ارجاع مناسب برای اثر منتشر شده.

^**حقوق استفاده شخصی

      نویسندگان می‌توانند از مقالات خود برای مقاصد علمی به طور کلی یا جزئی استفاده کنند، مانند استفاده در تدریس در کلاس (از جمله توزیع نسخه، کاغذ یا الکترونیک)، توزیع کپی‌ها (از جمله از طریق ایمیل) به همکاران پژوهشی شناخته شده برای استفاده شخصی آنها، استفاده در آثار بعدی و گسترش مقاله به صورت کتاب.

 

• تبلیغات

سیاست «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» بر عدم انتشار هر گونه تبلیغات در سایت مجله و مقالات منتشر شده استوار است.

 

• اصلاح یا بازپس­ گیری مقالات منتشر شده

برای حفظ یکپارچگی سوابق علمی و دانشگاهی، گاهی ممکن است نشریه به ضرورت مجبور به انتشار اصلاحیه یا بازپس­‌گیری مقاله منتشر شده باشد. طبق معیارهای مورد توافق جامعه دانشگاهی، این کار معمولاً با انتشار «اصلاحیه» یا «بازپس­ گیری» و بدون ایجاد تغییرات در مقاله اصلی و فقط با انتشار مقاله جدیدی که مفهوم اصلاحیه یا بازپس گیری دارد، انجام می‌شود. مقاله اصلی در مالکیت عمومی باقی می‌ماند و معمولاً باید در Erratum یا Retraction بعدی نمایه شود. در مواردی که مطالب مقاله قابل اصلاح نباشد ممکن است مجبور شویم مطالب را از وب‌سایت و سایت‌های آرشیو خود حذف کنیم. ممکن است لازم باشد نویسنده (نویسندگان) اصلی با اظهار نظر در مورد مقاله منتشر شده، اصلاحات جزئی در مقالات منتشر شده انجام دهند. این اقدام تنها در صورتی قابل قبول خواهد بود که اصلاحات بر نتایج یا نتیجه گیری مقاله تأثیری نداشته باشد.

 

• اصلاحیه

تغییرات در مقالات منتشر شده که بر معنا و نتیجه مقاله تأثیر می‌گذارد، اما کل مقاله را باطل نمی‌کند، ممکن است به صلاحدید سردبیر یا اعضای هیات تحریریه، با انتشار یک (Erratum) اصلاحیه نمایه شده و مرتبط با مقاله اصلی اصلاح شود. تغییرات در نویسندگی مقالات منتشر شده از طریق Erratum تصحیح می شود.

 

• بازپس گیری

اگر اطلاعات علمی ارائه شده در یک مقاله به طور قابل توجهی دارای ایراد باشد، ممکن است مقالات منتشر شده پس گرفته (حذف) شود. در این موارد اقدام مجله باید با دستورالعمل های بازپس گیری COPE مطابقت داشته باشد. مقالات پس گرفته شده، نمایه شده و به اصل مقاله ارجاع داده می شود.

 

 

 فرآیند شناسایی و رسیدگی به تخلفات پژوهشی

در «فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» سردبیر اقدامات متناسبی را برای شناسایی و جلوگیری از انتشار مقالاتی که در آن تخلفات تحقیقاتی در مورد محتوا و یا نویسندگی رخ داده است، از جمله سرقت ادبی، دستکاری استنادها،  جعل داده و داده‌سازی و غیره، انجام می‌دهد. این اقدامات شامل موارد زیر می‌باشد:

• اولین اقدام سردبیر مجله اطلاع‌رسانی به دفتر تحریریه نشریه با ارائه نسخه‌هایی از مطالب مربوطه و پیش‌نویس‌نامه به نویسنده مربوطه است که در آن از نویسنده توضیحی بدون قضاوت می خواهد.
• در صورتی که توضیحات نویسنده غیرقابل قبول باشد و به نظر برسد که رفتار غیراخلاقی جدی صورت گرفته است، موضوع از طریق هیأت تحریریه به کمیته نشر ارجاع می شود. پس از بررسی، کمیته تصمیم خواهد گرفت که آیا تخلف به اندازه کافی جدی است که ممنوعیت ارسال های بعدی  (مقالات نویسنده) را تضمین کند؟
• در صورتی که تخلف از شدت کمتری برخوردار باشد، سردبیر، بنا به توصیه کمیته انتشار، نامه‌ای توبیخ‌کننده برای نویسنده ارسال می‌کند و خط‌مشی‌های انتشار نشریه را به نویسنده یادآوری می‌کند. اگر مقاله منتشر شده باشد، ویراستار می‌تواند از نویسنده درخواست کند که برای تصحیح سابقه، یک عذرخواهی در مجله منتشر کند.
• اخطار برای نویسنده مربوطه ارسال خواهد شد و همزمان هر اثری (مقاله) دیگری از نویسنده متخلف یا افراد مرتبط با تخلف که در دست بررسی  باشند بلافاصله رد خواهد شد.
• نویسندگان از عضویت در هیئت تحریریه نشریه و همکاری به عنوان داور درمجله منع می‌شوند. نشریه این حق را برای خود محفوظ می‌دارد که اقدامات بیشتری انجام دهد.
• در موارد جدی تقلب که منجر به پس گرفتن مقاله می‌شود، اخطاریه بازپس گیری مقاله (retraction) در مجله منتشر می‌شود و در نسخه آنلاین به مقاله لینک می‌شود. نسخه آنلاین نیز با تاریخ بازپس‌گیری علامت‌گذاری می‌شود.

 

راهنماها و دستورالعمل­های اخلاقی کمیته اخلاق نشر (COPE)

«فصلنامه مدیریت توسعه فناوری» متعهد است که دستورالعمل‌ها و راهنمایی های جاری کمیته اخلاق در انتشار (COPE)  را در فرآیند بررسی و انتشار و مسائل آن دنبال و اعمال کند. برای اطلاعات بیشتر لطفا به این صفحه مراجعه کنید  (https://publicationethics.org/resources/flowcharts-new/translations). آیین‌نامه‌های رفتاری و بهترین عملکرد کمیته اخلاق نشر (COPE) برای سردبیران در فایل‌های زیر قابل دسترس هستند:

(https://publicationethics.org/files/Code_of_conduct_for_journal_editors_Mar11.pdf),
(https://publicationethics.org/files/2008%20Code%20of%20Conduct.pdf)

مسئولیت علمی و اخلاقی هر آنچه در مجله منتشر می‌شود به عهده سردبیر است. این بدان معناست که سردبیر باید موارد زیر را همواره در نظر داشته باشد:

• تلاش برای رفع نیازهای خوانندگان و نویسندگان؛
• تلاش برای بهبود مداوم مجله.
• اتخاذ رویه ها و فرآیندهایی برای اطمینان از کیفیت مطالبی که منتشر می‌شود.
• پاسداشت آزادی بیان.
• حفظ یکپارچگی سوابق علمی در نشریه.
• جلوگیری از آلوده شدن استانداردهای فکری و اخلاقی با مصلحت‌های تجاری.
• آمادگی همیشگی جهت انتشار اصلاحات، شفاف‌سازی، بازپس‌گیری و عذرخواهی در صورت نیاز.

بهترین عملکرد برای سردبیران شامل موارد زیر است:

• جست‌وجوی فعالانه برای بررسی و اعمال نظرات نویسندگان، خوانندگان، داوران و اعضای هیئت تحریریه درباره راه‌های بهبود فرآیندهای نشریه
• تشویق و آگاهی از آخرین روش‌ها و پژوهش‌های مرتبط با داوری تخصصی و ارزیابی مجدد فرآیندهای مجله در پرتو یافته‌های جدید.
• حمایت از طرح‌های طراحی شده برای کاهش تخلفات در پژوهش و نشر
• حمایت از نوآوری در جهت آگاهی‌رسانی و آموزش پژوهش‌گران در مورد اخلاق نشر.
• ارزیابی اثرات خط‌مشی‌های مجله بر رفتار نویسنده و داور و بازنگری در خط‌مشی‌ها، در صورت لزوم، برای تشویق رفتار مسئولانه و جلوگیری از رفتار نادرست.

 

ارتباط با خوانندگان

خوانندگان حق دارند در مورد اینکه چه کسی بودجه تحقیقاتی یا سایر کارهای علمی را برای هر مقاله تأمین کرده است و اینکه آیا تأمین‌کنندگان مالی در تحقیق و انتشار آن نقشی داشته است به طور شفاف مطلع شوند.

بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با خوانندگان شامل موارد زیر است:

• اطمینان از اینکه تمام مقالات منتشر شده توسط داوران واجد شرایط از جمله داور و مشاور آماری بررسی شده است.
• اتخاذ فرآیندهایی که صحت، کامل بودن و وضوح گزارش تحقیق از جمله ویرایش فنی و استفاده از دستورالعمل ها و چک لیست های مناسب را تشویق می کند.
• توسعه یک خط مشی شفافیت برای تشویق حداکثری افشای منشأ مقالات غیرپژوهشی و غیرمنطبق با اخلاق پژوهش.
• اتخاذ خط‌مشی و ایجاد نظامی برای ترویج مناسب رویه های اخلاقی نویسندگی و هم نویسندگی (برای مثال  به طور دقیق نشان می‌دهند که چه کسی کار را انجام داده است) و از رفتار نادرست (مانند نویسندگان شبح و مهمان) جلوگیری می‌کند.
• اطلاع‌رسانی به خوانندگان در مورد اینکه مقالاتی که از سوی اعضای هیأت تحریریه نشریه ارسال شده است نیز تحت فرآیند بررسی دقیق و بی طرفانه قرار خواهد گرفت.

 

ارتباط با نویسندگان

مسئولیت‌های اخلاقی سردبیر و دبیران نشریه در ارتباط با نویسندگان

• تصمیمات سردبیران برای پذیرش یا رد مقاله برای انتشار باید بر اساس اهمیت، اصالت و وضوح مقاله، و اعتبار مطالعه و ارتباط آن با موضوع مجله باشد.
• سردبیران نباید تصمیمات خود را برای پذیرش موارد ارسالی معکوس کنند، مگر اینکه مشکلات جدی در مورد ارسالی شناسایی شود.
• سردبیر جدید نباید تصمیمات مربوط به انتشار مطالب ارسالی توسط سردبیر قبلی را لغو کنند، مگر اینکه مشکلات جدی شناسایی شود.
• مجلات باید مکانیسم اعلام شده برای نویسندگان برای استیناف علیه تصمیمات سردبیر را داشته باشند.
• سردبیران باید راهنمایی‌هایی را برای نویسندگان در مورد حسن انجام وظایف آنها منتشر کنند. این راهنما باید به طور منظم به روز شود و باید به این دستورالعمل پیوند داده شود.
• سردبیران باید در مورد معیارهای نویسندگی و/یا افرادی که به عنوان مشارکت کننده در فعالیت‌های علمی در حوزه مربوطه مد نظر باشند، راهنمایی ارائه دهند.

 بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با نویسندگان شامل موارد زیر است:

• مرور راهنمای نویسندگان و دستورالعمل‌های مربوط به نویسندگان به طور منظم و ارائه پیوندهایی به دستورالعمل‌های مربوطه.
• انتشار تعارض منافع مربوطه برای همه مشارکت‌کنندگان و انتشار اصلاحات در صورتی که تعارض منافع پس از انتشار آشکار شود.
• اطمینان از اینکه داوران مناسب، متخصص و مرتبط برای همه مقالات انتخاب شده‌اند (یعنی افرادی که می‌توانند کار را بدون جهت گیری و وجود هرگونه تعارض منافع داوری و ارزیابی نمایند.)
• احترام به درخواست‌های نویسندگان مبنی بر اینکه ادعا دارند یک فرد مشخص نباید مقاله آنان را بررسی کند، در صورتی که این درخواست‌ها مستدل و عملی باشد.
• انتشار جزئیات نحوه رسیدگی به موارد مشکوک به سوء رفتار.
• انتشار تاریخ ارسال و پذیرش مقالات.

 

ارتباط با داوران

• سردبیران باید راهنماهای کاملی جهت استفاده داوران آماده کنند. این راهنما باید به طور منظم به روز شود و باید به این کد ارجاع یا پیوند داده شود.
• سردبیران باید از داوران درخواست کنند که پیش از موافقت با بررسی یک مقاله، هرگونه تعارض منافع احتمالی را افشا کنند.
• ویراستاران باید سیستم‌هایی داشته باشند تا اطمینان حاصل کنند که هویت داوران همتا محافظت می‌شود، مگر اینکه از سیستم بازبینی باز که به نویسندگان و داوران اعلام شده است استفاده کنند.

بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با داوران شامل موارد زیر است:

• تشویق داوران به اظهار نظر در مورد سؤالات اخلاقی و سوء رفتار احتمالی تحقیق و انتشار ناشی از ارسال‌ها (مانند طراحی تحقیقات غیراخلاقی، جزئیات ناکافی در مورد رضایت بیمار یا حمایت از افراد تحقیق (از جمله حیوانات) ، دستکاری و ارائه نامناسب داده‌ها)
• تشویق داوران به اظهار نظر در مورد اصالت مطالب ارسالی و هوشیاری نسبت به انتشار اضافی و سرقت ادبی
• ارائه ابزارها و راهکارهایی به داوران برای شناسایی مقالات مرتبط (مانند پیوند به مراجع ذکر شده و جستجوهای کتابشناختی)
• ارسال نظرات داوران به طور کامل برای نویسندگان، مگر اینکه حاوی اظهارات توهین آمیز یا افتراآمیز باشد.
• تلاش برای قدردانی از سهم داوران در مجله
• تشویق مؤسسات دانشگاهی به شناسایی فعالیت‌های داوری تخصصی به عنوان بخشی از فرآیند علمی.
• نظارت بر عملکرد داوران و اتخاذ گام‌هایی برای اطمینان از این که استاندارد بالایی دارد.
• ایجاد و نگهداری بانک اطلاعاتی از داوران مناسب و به روز رسانی آن بر اساس عملکرد داوران.
• توقف استفاده از داورانی که به طور مداوم نقدهای بی‌ادبانه، بی‌کیفیت یا دیرهنگام ارائه می‌کنند.
• استفاده از طیف وسیعی از منابع (نه فقط مخاطبین شخصی) برای شناسایی داوران جدید بالقوه (مانند پیشنهادات نویسنده، پایگاه داده‌های کتاب‌شناختی).
• پیروی از نمودار جاری اخلاق  COPE در موارد مشکوک به سوء رفتار داور.

 

ارتباط سردبیر با اعضای هیئت تحریریه

سردبیران باید به اعضای هیئت تحریریه جدید دستورالعمل‌هایی را در مورد هر چیزی که از آنها انتظار می‌رود ارائه دهند و اعضای فعلی را در مورد سیاست‌ها و تحولات جدید به روز نگه دارند.

بهترین عملکرد برای سردبیران در ارتباط با اعضای هیأت تحریریه شامل موارد زیر است:

• داشتن خط‌مشی‌هایی برای رسیدگی به مطالب ارسالی اعضای هیئت تحریریه برای اطمینان از بررسی بی‌طرفانه
• شناسایی اعضای هیئت تحریریه واجد شرایط مناسب که می‌توانند به طور فعال در توسعه و مدیریت خوب مجله با بررسی منظم ترکیب هیئت تحریریه کمک کنند.
• ارائه راهنمایی روشن به اعضای هیئت تحریریه در مورد وظایف مورد انتظار آنها، که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• ایفای نقش به عنوان سفیران برای مجله.
• حمایت و ترویج مجله.
• جستجوی بهترین نویسندگان و بهترین آثار (مثلاً از چکیده‌های همایش‌ها) و تشویق فعالانه ارسال‌ها.
• بررسی مطالب ارسالی به مجله
• نوشتن سرمقاله، بررسی و تفسیر مقالات در حوزه تخصصی خود
• شرکت و مشارکت در جلسات هیئت تحریریه
• مشورت با اعضای هیئت تحریریه به صورت دوره ای (مثلا یک بار در سال) برای سنجش نظرات آنها در مورد عملکرد مجله، اطلاع رسانی به آنها از هرگونه تغییر در خط مشی های مجله و شناسایی چالش های آینده.

 

جهت مطالعه بیشتر می‌توانید به لینک زیر مراجعه فرمایید.

آیین نامه اخلاق انتشاراتی مجلات علمی