عوامل موثر بر الگوی سیاستی حمایت مالیاتی از فعالیت‌های دانش‌بنیان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور

2 گروه بین رشته ای فناوری دانشکده علوم و فنون نوین دانشگاه تهران

3 دانش آموخته دانشگاه علامه طباطبائی

چکیده

امروزه با توجه به اهمیت‌یافتن نقش علم و فناوری در توسعه اقتصادی کشورها، نقش شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در توسعه اقتصادی کشورها بیش از پیش اهمیت یافته است. بر همین اساس، حمایت‌های مالی از شرکت‌های دانش‌بنیان، به عنوان یکی از انواع حمایت‌ها، به‌خصوص در مراحل اولیه شکل‌گیری آن‌ها و با مکانیسم‌های درست از اهمیت بالایی برخوردار است. نظام مالیاتی که به تقویت شرکت‌های دانش‌بنیان کمک نماید، یکی از حمایت‌های مالی مهم از این شرکت‌ها می‌باشد. در نتیجه، طراحی یک نظام مالیاتی حامی فعالیت‌های دانش‌بنیان، برای تقویت شرکت‌های دانش-بنیان اهمیت می‌یابد. در همین راستا، در این پژوهش تلاش شده است تا با استفاده از استراتژی پژوهش مطالعه موردی، عوامل مؤثر بر توسعه نظام مالیاتی حمایت‌کننده از فعالیت‌های دانش‌بنیان در کشور شناسایی شوند. در این پژوهش، ابتدا 14 عامل مؤثر بر توسعه نظام مالیاتی حامی فعالیت‌های دانش‌بنیان در ایران شناسایی و در 4 دسته طبقه‌بندی شده‌اند. در ادامه با توجه به این عوامل الگوی سیاستی حمایت مالیاتی از فعالیت‌های دانش‌بنیان ارائه شده است. سپس قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بیان و تجاری‌سازی دستاوردها، به عنوان مورد مطالعاتی این پژوهش و بر اساس الگوی سیاستی استخراج‌شده مورد مطالعه و ارزیابی قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The effective factors of Policy Pattern of Tax Support from Knowledge Based Activities

نویسندگان [English]

  • REZA NAGHIZADEH 1
  • Mahdi Hajari 2
  • ZAHRA RAHMAN KHASMAKHI 3
1 Faculty Member of National Research Institute for Science Policy
2 University of Tehran
3 , MA of Technology Management, Allameh Tabataba’i
چکیده [English]

Nowadays, considering the importance of the role of science and technology in the country’s economic development, the role of knowledge-based firms has become more important in the economic growth of countries. In this regard, financial supports from knowledge-based firms, especially in early stages and in right mechanism, is important. One of the important financial supports is the tax system which help to enhance Knowledge-based firms. Therefore, the design of tax enhancement system for knowledge-based activities is important. So, in this research, the affecting factors on the development of the tax system which is supports knowledge-based activities are identified based on case study research strategy. First, the 14 preliminary affecting factors were identified based on the literature review and interviews with experts and categorized in 4 categories. Then, based on this factors, the policy pattern of tax support from knowledge-based activities is presented. Subsequently, the knowledge-based firms and institutions support laws and commercialization achievements, as this research case and based on the presented policy pattern of tax support from knowledge-based activities, is studied.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Policy Pattern
  • Tax Support
  • Knowledge-Based Activities
  • The Knowledge- Based Firms and Institutions Support Laws and Commercialization Achievements
بیک زاد، ج. تیرانداز، ح. (1388). خوشه‌های صنعتی و توسعه صنایع کوچک. تدبیر (212)، 49-52.
جمالی، غ. (1395). تحلیل ابعاد نوآوری باز مبتنی بر توسعه فناوری اطلاعات در شرکت‌های دانش‌بنیان: تلفیق BSC، FANP و DEMATEL. مدیریت فناوری اطلاعات، 8(3)، 519-540.
حمیدی، ن. محمد زاده، ا. محمدی، ف. (1394). مطالعه موردی بررسی جایگاه جرائم مالیاتی در جلوگیری از فرار در نظام مالیات بر ارزش‌افزوده (استان قزوین). پژوهشنامه مالیات (75)، 147-166.
طالبی، ک. داوری، ع. دهقان نجم‌آبادی، ع. (1392). شناسایی تأثیر سرمایه فکری بر تشخیص فرصت‌های کارآفرینانه در شرکت‌های دانش‌بنیان. فصلنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 22(71)، صص 19-48.
عبدی، م. رضایی، ا. (1394). تحلیل منافع و هزینه‌های مشوق‌های مالیاتی صنایع منتخب در اقتصاد ایران. پژوهشنامه مالیات، 23(27)، 9-33.
علی احمدی، ع.، قاضی نوری، س. (1387). اولویت‌بندی ابزارهای سیاستی حمایت از شرکت‌های تازه تأسیس فناوری محور در کشور با استفاده از مدل تصمیم‌گیری چند معیاره فازی. سیاست علم و فناوری، 1(3)، 73-89.
محمدی، ع.، حسین زاده، ح. (1387). برنامه‌ریزی راهبردی و نقش آن در تحول سازمان‌های دانش‌بنیان. فصلنامه مدیریت نظامی، 31، 29-48.
امینی، م.، میرمحمدی، س.، قصاع، ح. (1394). بررسی نقش شرکت‌های کوچک و متوسط دانش‌بنیان در شاخه تولید دانش و فناوری، بر کاهش اثرات تحریم‌های محصولات الکترونیک فناوری بالا علیه ایران. راهبرد اجتماعی فرهنگی، 4(14)، 7-27.
 سازمان امور مالیاتی کشور. (1392). بررسی تطبیقی نظام‌های مالیاتی برخی از کشورهای منتخب با موضوع مشوق‌های مالیاتی. تهران: معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل سازمان امور مالیاتی کشور.
کمالی، س.، شفیعی، س. (1390). مفهوم تمکین مالیاتی و محاسبه آن در نظام مالیاتی ایران. پژوهشنامه مالیات، 19(10)، 143-168.
 برنامه پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کشور، (1389).
برنامه عملیاتی سال 1395 سازمان امور مالیاتی کشور. دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی سازمان امور مالیاتی کشور.
برومند، ش. (1387). فساد سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و رشد اقتصادی (مطالعه‌ موردی ایران). فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی‌های اقتصادی سابق)، 5(2)، 107-129.
جلالوند و.، شهیکی تاش، م. (1392). بررسی و سنجش کارایی نظام مالیاتی ایران در برنامه‌های توسعه (رویکرد منطق فازی). اقتصاد مالی، 7(24)، 9-35.
خیاطیان، م.، طباطبائیان، س.، امیری، م.، الیاسی، م. (1394). تحلیل محتوای ویژگی‌های شرکت‌های دانش‌بنیان. پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی، 5(2)، 21-47.
دانش فرد، ک. (1395). اولویت‌بندی نقش ساختارهای دانش‌محور پایه و پشتیبان در فرایند نوآوری در شرکت‌های دانش‌بنیان. ابتکار و خلاقیت در علوم انسانی، 5(4)، 217-248.
رادفر، ر.، خمسه، ع. (1387). تبیین تأثیر شبکه‌سازی R&D برافزایش ارزش در شرکت‌های کوچک. رشد فناوری، 4(14)، 2-12.
زائر، آ. (1388). جایگاه ساده‌سازی در برنامه‌های اصلاح مالیاتی: تجربه جهانی و چالش‌های نظام مالیاتی ایران. پژوهشنامه مالیات، 17(6)، 157-184.
شهریاری راد، پ.، افضلی، ا.، طهماسبی بلداجی، ف.، بوستانی، ر. (1383). نگرشی به مالیات بر ارزش‌افزوده و چگونگی اجرای آن در ایران. تهران: دفتر طرح مالیات بر ارزش‌افزوده.
زمانی، ا. (1392). بررسی تطبیقی نظام‌های مالیاتی برخی از کشورهای منتخب. معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل سازمان امور مالیاتی کشور.
صالحی، م.، پرویزی فرد، س.، استوار، م. (1393). تأثیر عوامل فرهنگ مالیاتی بر تمکین مالیاتی در بین مؤدیان امور مالیاتی. پژوهشنامه مالیات، 22(23)، 185-214.
طبرسا، غ.، رضائیان، ع.، نظرپوری، ا. (1391). طراحی و تبیین مدل مزیت رقابتی مبتنی بر هوشمندی سازمانی در سازمان‌های دانش‌بنیان. تحقیقات بازاریابی نوین، 2(1)، 47-72.
ظرفیت‌های مالیاتی اقتصاد ایران، چالش‌ها و راهکارهای توسعه‌ای آن (با تأکید بر رویکرد اقتصاد مقاومتی). (1394-1395). تهران: معاونت پژوهش، برنامه‌ریزی و امور بین‌الملل، دفتر پژوهش و برنامه‌ریزی.
فخاری، ح.، سلیمانی، د.، دارایی، م. (1392). بررسی اثرات تحریم‌های اقتصادی بر عملکرد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور. سیاست علم و فناوری، 5(3)، 1-16.
فخاری، ح. (1393). بازخوانی تعریف شرکت‌های دانش‌بنیان بر اساس شرایط اقتصادی کشور. سیاست علم و فناوری، 6(4)، 69-88.
 قانون حمایت از شرکت‌ها و مؤسسات دانش‌بنیان و تجاری‌سازی نوآوری‌ها و اختراعات. (1389).
قانون مالیات‌های مستقیم با آخرین اصلاحات (مصوب 31/04/1394). (1394). سازمان امور مالیاتی کشور.
کرمی، غ.، آخوندی، ا. (1395). چرخه عمر شرکت و هزینه حقوق صاحبان سهام شرکت‌ها. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 13(52)، 29-51.
کرمی، غ.، عمرانی، ح. (1389). تأثیر چرخه عمر شرکت و محافظه‌کاری بر ارزش شرکت. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 17(59)، 79-96.
کمالی، ی. (1393). بررسی نقش تمرکززدایی در تحقق سلامت اداری. فصلنامه سیاست‌های راهبردی و کلان، 2(5)، 111-132.
 ماده 1 لایحه حمایت از بنگاه‌های اقتصادی دانش‌بنیان در افق کوتاه‌مدت.
مرادی، م.، ابراهیم پور ازبری، م.، ممبینی، ی. (1393). تبیین دوسوتوانی سازمانی به‌عنوان مفهومی نوین در مدیریت سازمان‌های دانش‌بنیان. رشد فناوری، 10(40)، 18-27.
نصیرالاسلامی، ا.، رحمانی، ت.، ابریشمی، ح. (1394). عوامل اقتصادی مؤثر بر بی‌ثباتی درآمدهای مالیاتی دولت. مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 4(16)، 25-42.
نظری، ع. (1387). بررسی اجمالی عملکرد نظام مالیاتی کشور در سال‌های اخیر. مجله اقتصادی (79-80)، 89-98.
نقی زاده، رضا.؛ رحمان خسماخی، زهرا. (1395). مطالعه موردی نظام‌های مالیاتی حامی دانش‌بنیان در سایر کشورها و مقایسه آن با ایران. کنفرانس مدیریت فناوری.
هادیان، ا.، تحویلی، ع. (1392). شناسایی عوامل مؤثر بر فرار مالیاتی در اقتصاد ایران. فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه‌ریزی و بودجه، 18(2)، 39-58.
Bayati, A., Taghavi, A. (2007). The impacts of acquiring ISO 9000 certification on the performance of SMEs in Tehran. Bayati, A., Taghavi, A. (2007). The impacts of acquiring ISO 9000 certification on the performance of SMEs in Tehran. the TQM Magazine, 19(2), 140-149.
Campodonico, L., Roberto Bonfatti, B., Pisano, L. (2016). Tax policy and the financing of innovation. Journal of Public Economics(135), 32-46.
Cappelen, Å., Raknerud, A., Rybalka, M. (2012). The effects of R&D tax credits on patenting and innovations. Research Policy, 41(2), 334-345.
Choi, J.-K., Bakshi, B., Hubacek, K., Nader, J. (2016). A sequential input–output framework to analyze the economic and environmental implications of energy policies: Gas taxes and fuel subsidies. Applied energy(184), 830-839.
Czarnitzki, D., Hanel, P., Rosa, J. (2011). Evaluating the impact of R&D tax credits on innovation: A microeconometric study on Canadian firms. Research Policy, 40(2), 217-229.
Deloitte. (2014). Global Survay of R&D Tax Incentivea. Global Research and Development Incentives Group.
Dickinson, V. (2005). Firm life cycle and future profitability and growth. working paper, School of Business, University of Wisconsin-Madison.
Eisenhardt, K. M. (1989). Building theories from case study research. Academy of management review, 14(4), 532-550.
Ji, K., Qian, Z. (2015). Does tax policy affect credit spreads? Evidence from the US and UK. Journal of Macroeconomics(43), 318-329.
Naghizadeh, R., Elahi, S., Mantegi, M. (2016). The framework of technological innovation development in the regions of Iran; the case study of Bio, Nano, Aero and Information & communication technology. Journal of Science and Technology Policy, 43-59.
Phan, P., Siegel, D. S., Wright, M. (2005). Science parks and incubators: observations, synthesis and future research. Journal of Business Venturing, 20(2), 165-182.
Ptolick, G. (2009). Tax management services. United: Deloitte Tax LLP.
Richardson, G. (2007). The influence of culture on tax systems internationally: A theoretical and empirical analysis. Journal of International Accounting Research, 6(1), 57-79.
Rumina, U., Balandina, A., Bannova, K. (2015). Evaluating the effectiveness of tax incentives in order to create a modern tax mechanism innovation development. Procedia-Social and Behavioral Sciences(166), 156-160.
Saarenketo, S., Puumalainen, K., Kuivalai, O., Kyläheiko, K. (2004). Dynamic knowledge-related learning processes in internationalizing high-tech SMEs. international Journal of Production Economics, 89(3), 363-378.
Shanahan, J. (2014). Global Research &Development Incentives Group. PwC’s Global R&D Incentives Group.
OECD. (2002). Tax Incentives For Research And Development: Trends And Issues, Science Technology Industry. (2001-2002). OECD.
Yeh-Yun Lin, C., Yi-Ching Chen, M. (2007). Does innovation lead to performance? An empirical study of SMEs in Taiwan. Management Research News, 30(2), 115-132.
Yin, R. K. (2003). Case Study Research, Design and Methods. Sage Publications.
Yin, R. K. (2012). Applications of Case Study Research. SAGE Publications, Inc